KUR’AN OKURKEN ABDEST ALMAK GEREKLİ Mİ?

Yahudilik’ten İslam’a aktarılmıştır. Yahudi Haham’ları, Tevrat’ın okunması için abdest alınmasını ve başın örtülmesini şart koşmuşlardır. (Ayrıntılar için bkz. Hikmet Tanyu, Yahudi Kutsal Kitapları, AÜİFD, sayı:4)

Kur’an’ın abdestsiz elle tutularak okunmasını mekruh veya haram gören anlayışların tümü, yahudi geleceğinin kutsal kitapların okunmasına ilişkin tutumunun İslam’a aktarımıdır.

Söz konusu olan, kutsallık ve kutsal kitap olduğu için kimse bu uydurma yasağa karşı çıkmayı göze alamamış veya “ Kötü bir şey de değil, böyle olsa kime ne zararı var” diyerek sessizliği tercih etmiştir. Bu sessizliktir ki, asırlar boyu müslüman kitleleri kitaplarını ellerine alamaz hale getirmiştir.

Yahudi geleneği bu tartışmayı daha sahabiler arasında başlatmıştır. Bizim için şu tablo çok önemlidir. Halife Ömer, İbn Abbas, İbn Cübeyr, Selman Farisi, İbn Mesud, Ebu Musa el-Eş’ari, Enes Bin Malik….gibi alim sahabilerle Mücahid, İkrime, Cabin bin Zeyd, Dahhak, Seddi, Ebru Nüheyk, Abdurrahman bin Zeyd… gibi tabiun kuşağı alimleri Kur’an’ın abdestsiz okunabileceğini savunmuşlardır.

Bu müçtehitlere göre, Vakıa Süresi 79.ayetteki “mutahharun” (iyice temizlenmiş olanlar) sözcüğü ile kastedilen meleklerdir. O sözün insanlarla ilgisi yoktur ki onu zorlayarak ‘abdestli olanlar’ anlamında kullanmayı deneyelim. Müfessir Kadate bin Diame şöyle diyor :

” Vakıa suresi 79.ayetteki dokunulmazlık, Allah katındaki dokunulmazlığı ifade eder; dünya ile ilgisi yoktur. Dünyada Kur’a’a herkes dokunabilir. Mecusiler, müşrikler, münafıklar bile ( İbn Kesir; Tefrsir, 4/298)

Tartışma, sonraki nesil fakihleri içinde de aynen devam edip gitmiştir. Bu tartışmalar sırasında çok sert çıkışlar yapan Fakihler de görülüyor. Bırakın abdestsiz okumayı, cünüp halde bile Kur’an okunabileceğini söyleyen muhaddis-Fakihler vardır. Bu konuda ilk fetva verenlerden biri, 94/712 yalında ölen Said bin el-Müseyyeb’dir. (Bak.İbn Hemmam, 1/337)

İslam din bilginlerinin bazılarına göre, cünüp insan bile Kur’an okuyabilir. Sahabi İbn Abbas’tan hadis alanının en büyük ismi sayılan Buhari’ye kadar birçok otorite bu görüştedir.(bak İbn Hacer; Fethü’l-Bari, 1/407-408)

İbn Abbas, Kur’an okumak için necasetten taharet şartı kabul etmediği gibi, cünüp olmama şartını kabul etmiyor. Cünüp, lohusa ve hayızlı kadın da Kur’an okuyabilir. Ona göre, Kur’an manalardan ibarettir, bu manalar ile amel edilir.” Bu manalar, Kur’an okumak veya O’na dokunmak için temizlik şartı getirmez. Ne hadesten taharet gerekir ne de necasetten. İbn Abbas, bazılarınca ‘abdestsiz Kur’an okunmaz’ iddiasına kanıt olarak önce çıkarılan Vakıa suresi 79.ayetle ilgili olarak da şunu söylüyor :

”Orada sözü edilen ‘mutaharrun’ (temizlenmiş olanlar) tabiriyle kast edilen meleklerdir. (Kal’aci, Fıkhu İbn Abbas, 25,578-579) Yani o ayetin ve o tabirin insanla, insanlık dünyasıyla herhangi bir ilgisi yoktur.